Mazowsze : historia i kultura. T. 2, 1526-1795
Tom niniejszy zamyka się w latach 1526-1795. Obejmuje również problematykę inkorporacji Mazowsza do Królestwa Polskiego, a kończy się wraz z upadkiem I Rzeczypospolitej, której stolicą stała się Warszawa. Mazowsze nie tylko dość szybko, ale także nierozerwalnie zrosło się z Koroną, jednak przy zachowaniu pewnych odrębności, czyli tzw. exceptów prawa.Jest to niezwykle ważny okres dla Mazowsza, a szczególnie
dla stolicy państwa. W tym czasie nastąpił duży rozwój dzielnicy. Osadnictwo obejmowało dotąd niezasiedlone puszcze i bory. Mazowsze stało się najgęściej zaludnioną prowincją Polski. Zapotrzebowanie na polskie zboże na Zachodzie i możliwość jego eksportowania spowodowało rozwój feudalnej gospodarki folwarcznej opartej na pańszczyźnianej pracy chłopów. Spław wiślany bardzo ożywił ekonomicznie Mazowsze, a Warszawa stała się bardzo ważnym jego ośrodkiem. Apogeum swe osiągnął w I połowie XVII w.
Zobacz pełny opisOdpowiedzialność: | Benon Dymek ; Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora, Mazowieckie Towarzystwo Naukowe, Akademickie Towarzystwo Edukacyjno-Naukowe "Atena". |
Hasła: | Mazowsze - 16-18 w. |
Adres wydawniczy: | Warszawa : Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora ; Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2015. |
Opis fizyczny: | 380, [1] s. : il. ; 24 cm. |
Uwagi: | Tom 1 ukazał się pt.: Historia i kultura Mazowsza do 1526 r. Żyrardów, 2005. Bibliogr. s. 251-262. Indeks. Streszcz. ang. |
Skocz do: | Inne pozycje tego autora w zbiorach biblioteki |
Dodaj recenzje, komentarz |
- Wstęp
- Rozdział I. Wprowadzenie
- Uwagi metodologiczne
- O stanie badań historycznych
- Nowe ośrodki badawcze na Mazowszu
- Rozdział II. Interpretacje historii Mazowsza
- Specyfi ka historyczna Mazowsza
- Kwestia zacofania Mazowsza w literaturze historycznej
- Część I. Historyczne Mazowsze w Koronie Polskiej
- Rozdział I. Proces inkorporacji Mazowsza do Korony (1462–1495)
- Inkorporacja księstwa rawskiego
- Inkorporacja księstwa płockiego
- Rozdział II. Inkorporacja Księstwa Mazowieckiego w 1526 r.
- Sytuacja na dworze mazowieckim na początku XVI w.
- Domniemani truciciele
- Skutki wymarcia dynastii Piastów mazowieckich
- Sytuacja tuż przed inkorporacją
- Sprawa księżnej Anny
- Akt inkorporacji
- Wyrok króla Zygmunta I w sprawie przyczyn śmierci księcia Janusza
- Dalsze zabiegi wokół inkorporacji
- Znaczenie włączenia Mazowsza do Korony Polskiej
- Kwestia zrównania praw Mazowsza z Koroną
- Rozdział III. Mazowsze w Królestwie Polskim w XVI w.
- Obszar i zaludnienie
- Stosunki społeczno-gospodarcze na Mazowszu
- Gospodarka rolna. Folwark pańszczyźniany
- Anzelm Gostomski
- Gospodarka puszczańska
- Gospodarka chłopska
- Rozdział IV. Miasta mazowieckie
- Rozwój lokacji miast mazowieckich
- Miasta w obliczu klęsk elementarnych
- Handel
- Rzemiosło
- Uwagi o wzroście znaczenia Warszawy
- Rozdział V. Ekspansja osadnicza Mazurów
- Przypowieść o rozrodzeniu się Mazurów
- Osadnictwo drobnoszlacheckie na Podlasiu
- Znaczenie ziemi bełskiej dla kolonizacji mazowieckiej na Wschodzie
- Mazurzy na Kresach Wschodnich
- Pojęcia „Mazury” i „Lachy” na Kresach Wschodnich
- Część II. Droga Warszawy do stołeczności i wzrost znaczenia Mazowsza
- Rozdział I. Dlaczego Warszawa stała się stolicą Polski?
- Uwagi ogólne
- Rozwój Warszawy po inkorporacji do Korony
- Warszawa w opisach współczesnych
- Rządy królowej Bony na Mazowszu
- Dwór Anny Jagiellonki
- Mazowsze między Koroną a Litwą
- Rozwój Warszawy za Zygmunta III Wazy
- Przejmowanie funkcji rezydencjalnych
- Rozbudowa miasta Warszawy
- Ustrój Warszawy
- Rozdział II Rozwój kultury i oświaty na Mazowszu
- Oświata
- Wzrost wpływów Mazowszan
- Tradycje kulturalne Mazowsza
- Gotyk na Mazowszu
- Renesans na Mazowszu
- Konekcje literackie Mazowsza
- Kultura i sztuka warszawska w XVI i pierwszej połowie XVII w.
- Rozdział III. Znaczenie sejmików mazowieckich
- Sejmiki szlacheckie
- „Generał mazowiecki”
- Rozdział IV. Kościół w okresie reformacji i kontrreformacji
- Rola Kościoła na Mazowszu
- Sprawa konfederacji warszawskiej 1573 r.
- Rokosze możnowładców
- Kościół pod wpływem kontrreformacji
- Rozdział V. Warszawskie elekcje królewskie
- Elekcja Henryka Walezego
- Elekcja Stefana Batorego
- Elekcja Zygmunta Wazy
- Elekcja Władysława IV
- Elekcja Jana II Kazmierza
- Elekcja Michała Korybuta Wiśniowieckiego
- Elekcja Jana III Sobieskiego
- Postawy szlachty mazowieckiej na elekcjach według nowych badań historycznych
- Część III. Mazowsze na przełomie XVI i XVII w. oraz w epoce wojen i sarmatyzmu
- Rozdział I. Pierwsze załamanie gospodarcze Mazowsza na przełomie XVI i XVII wieku
- Uwagi ogólne
- Umniejszona rola miast
- Mazowsze w opisie Jędrzeja Święcickiego
- Rozdział II. „Potop” szwedzki na Mazowszu
- Mazowiecki teatr wojenny
- Rabunkowa polityka Szwedów
- Warszawa w czasach „potopu” szwedzkiego
- Skutki najazdu szwedzkiego
- Odbudowa i budowa nowej Warszawy
- Kariera Warszawy po „potopie”
- Barok
- Rozdział III. Sarmatyzm szlachecki
- Sarmaci i sarmatyzm
- Mit sarmacki
- Ideały sarmackie
- Ograniczoność sarmatyzmu
- Świętość i święci
- Sarmatyzm w mazowieckim wydaniu
- Warszawa stolicą Sarmatów
- Stosunek Sarmaty do miasta na przykładzie Warszawy
- Rozdział IV. Społeczność żydowska na dawnym Mazowszu
- Uwagi ogólne
- Początki kontaktów i osadnictwa
- Żydzi w księstwie płockim
- Ograniczenia w handlu dla kupców żydowskich w Płocku
- Żydzi wksięstwie czerskim (późniejszym województwie mazowieckim)
- Przywilej de non tolerandis Judaeis
- Żydzi w Warszawie
- Żydzi w województwie rawskim
- Sejmiki mazowieckie wobec Żydów
- Konfl ikty na tle religijnym
- Procesy o bezczeszczenie hostii
- Procesy o mordy rytualne na Mazowszu
- W czasie potopu szwedzkiego
- Część IV. Czasy saskie (1697–1763)
- Rozdział I. Stosunki polityczne za Augusta II i III
- Uwagi ogólne
- Szlachta mazowiecka na elekcji Augusta II
- Działania w wojnie północnej
- Rozdział II. Skutki polityki saskiej dla kraju i Mazowsza
- Skutki polityczne wojny północnej
- Sytuacja społeczno-ekonomiczna
- Ewenement „księstwa sieluńskiego”
- Podwójna elekcja i rządy Augusta III
- Rozdział III. Upadek oświaty i norm zycia politycznego
- Rola jezuitów w kształceniu młodzieży szlacheckiej na Mazowszu
- Fakcje i klientela
- Liberum veto
- Opinie o czasach saskich
- Rozdział IV. Kultura czasów saskich
- Przeobrażenia w kulturze i oświacie
- Znaczenie prasy jako nowoczesnych mediów
- Architektura
- Warszawa w czasach saskich
- Część V. Rzeczpospolita na drodze reform. Czasy stanisławowskie (1764–1795)
- Rozdział I. Początki panowania Stanisława Augusta
- Charakterystyka epoki
- Elekcja i początki panowania Stanisława Augusta
- Problem religii i dysydentów
- Okopy stanisławowskie (marszałka Stanisława Lubomirskiego)
- Wpływy konfederacji barskiej na Mazowszu
- I rozbiór Polski
- Rozdział II. Kultura i oświata epoki Oświecenia
- Uwagi generalne
- Losy oświaty mazowieckiej
- Reforma oświaty, Komisja Edukacji Narodowej
- Architektura klasycyzmu
- Mecenat i wzorce kulturowe
- Wolnomularstwo
- Rozdział III. Przemiany ludności żydowskiej na Mazowszu w drugiej połowie XVIII w.
- Żydzi w drugiej połowie XVIII w.
- Los Żydów warszawskich w XVIII w.
- Rozdział IV. Na drodze reform Sejmu Wielkiego
- Zawiązanie się Sejmu Czteroletniego zwanego Wielkim
- Warszawa liderem reform Rzeczypospolitej
- Ukształtowanie się stereotypu Warszawy
- Sprawa drobnej szlachty w reformach Sejmu Wielkiego
- Sądownictwo i skarb
- Kwestia wojska
- Konstytucja 3 maja
- Targowica
- Rozdział V. Upadek I Rzeczypospolitej
- Drugi rozbiór Polski
- Sejm grodzieński 1793 r.
- Postawa posłów mazowieckich na sejmie grodzieńskim
- Warszawa u schyłku I Rzeczypospolitej
- Insurekcja kościuszkowska
- Żydzi w okresie insurekcji kościuszkowskiej
- Żydzi na Mazowszu w końcu XVIII w.
- Trzeci rozbiór Polski
- Kilka uwag na temat przyczyn upadku I Rzeczypospolitej
- Uwagi końcowe
Zobacz spis treści
Sprawdź dostępność, zarezerwuj (zamów):
(kliknij w nazwę placówki - więcej informacji)